ประกอบกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์ก็ไม่สามารถค้นหาได้จึงเป็นเพียงแต่คำบอกเล่าต่อๆ กันมา และเป็นข้อสันนิษฐานที่พอจะรับฟังได้ คือ "ปะเหลียน" เป็นสถานที่ที่มีทรัพยากรมาก มาจากคำว่า "ปะ" แปลว่า พบหรือเจอ และ "เหลียน" แปลว่า สิ่งที่มีค่า เพี้ยนมาจากคำว่า "เหรียญ" คือของมีค่า "ปะเหลียน" เพี้ยนมาจากคำในภาษามาเลย์จากเดิมว่า "ปราเลียน" แปลว่า ทอง
แม้ว่าจะยังไม่มีผู้ใดทราบถึงความหมายอันแท้จริงของคำว่า "ปะเหลียน" แต่ "ปะเหลียน" ก็เป็นชื่อตำบลหนึ่งของอำเภอที่ติดต่อ
กับทิวเขาบรรทัดซึ่งกั้นแดนระหว่างจ.ตรังกับพัทลุง ในสมัยก่อนชาวพัทลุงได้อพยพเจ้ามาอยู่ในพื้นที่ต.ปะเหลียนเป็นจำนวนมาก โดยที่ว่าการอำเภอปัจจุบัน ตั้งอยู่ที่บ้านท่าข้าม หมู่ที่ 1 ต.ท่าข้าม ซึ่งสมัยก่อนเป็นท่าเรือสำคัญที่ใช้ติดต่อคมนาคมกับจังหวัดชายฝั่งทะเลอันดามันและมลายูหรือประเทศมาเลเซียในปัจจุบัน
ปี พ.ศ. 2434 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่า "เมืองปะเหลียน" ทรุดโทรมมาก จึงยุบให้เป็นแขวงขึ้นตรงกับเมืองตรัง และในปี พ.ศ. 2438 ได้
จัดตั้งที่ว่าการอำเภอเป็นครั้งแรกที่ตำบลท่าพญา ใช้ชื่อว่า "อำเภอท่าพญา" ครั้นได้จัดรูปแบบอำเภอขึ้นตามพระราชบัญญัติปกครองท้องที่ เมื่อ พ.ศ. 2440 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่บ้านหยงสตาร์ ตำบลท่าข้าม ในปี พ.ศ. 2460 และได้เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอหยงสตาร์ จนกระทั่งปี พ.ศ.2482 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น "อำเภอปะเหลียน" ตามชื่อเดิมจวบจนปัจจุบัน เพื่อรักษาประวัติศาสตร์อันยาวนานของ "เมืองปะเหลียน"ไว้ ซึ่งขณะนี้ "อำเภอปะเหลียน"ได้ก่อตั้งมาครบ 108 ปี นับว่าเป็นอำเภอเก่าแก่อำเภอหนึ่งในจ.ตรัง
ส่วนทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของอำเภอปะเหลียน ได้แก่ แม่น้ำปะเหลียน ที่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาบรรทัดในเขตจ.พัทลุง และสตูล มีความยาวประมาณ 58 กิโลเมตร ส่วนพื้นที่ป่า อ.ปะเหลียนมีพื้นที่ป่าไม้ถึง 328,037 ไร่ ปัจจุบันพื้นที่ป่าถูกบุกรุกจับจองตัดไม้เพื่อเอาที่ดินไปทำการเกษตรไปมากแล้ว และมีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ เช่น น้ำตกโตนเต๊ะ น้ำตกโตนตก น้ำตกพ่าน ภูเขาเจ็ดยอด เป็นต้น
"วีระ เกิดศิริมงคล" นายอำเภอปะเหลียน จ.ตรัง บอกว่า ปัญหายาเสพติดของอ.ปะเหลียน ถือเป็นปัญหาสำคัญที่สุดของอำเภอ เพราะถูกสะสมมาเป็นเวลานาน ตนเองจึงได้ร่วมกับปลัดอำเภอ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง
ตั้งชุดปฏิบัติการพิเศษเคลื่อนที่เร็ว "สีหราช ปะฉะดะ" ปฏิบัติการเชิงรุก ทุกที่ ทุกเวลา
ซึ่งที่ผ่านมาการสนธิกำลังออกลาดตระเวนรักษาความสงบเรียบร้อยภายในพื้นที่อ.ปะเหลียน และตั้งด่านตรวจสกัดบุคคล ยานพาหนะต้องสงสัย ที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติด สามารถจับกุมทั้งผู้เสพ ผู้ค้า อาวุธปืนเถื่อนและสิ่งผิดกฎหมายได้จำนวนมาก
ทั้งนี้ สำหรับพนักงานฝ่ายปกครอง ตำแหน่งนายอำเภอ ปลัดอำเภอ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่ฝ่ายรักษาความสงบ
ระหว่างปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานฝ่ายปกครองในการป้องกันปราบปรามยาเสพติดให้ถือว่าเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา
ศึกษา โดยการจัดโครงการโรงเรียนตำรวจสีขาว โครงการมัสยิดสีขาว และโครงการบ้านสีขาว เพื่อให้พี่น้องประชาชนห่างไกลจากยาเสพติด
โดยทางตำรวจซึ่งมีหน้าที่ในการปราบปรามก็ยังดำเนินการตามนโยบายของผู้บังคับบัญชา และรัฐบาลอยู่ทุกประการ
"ประสงค์ ปัญจเมธีกุล" สาธารณสุขอำเภอปะเหลียง บอกว่าการดำเนินการแก้ไขปัญหายาเสพติดร่วมกับฝ่ายปกครองของสาธารณสุขนั้น มีอยู่ 2 ส่วน คือส่วนของสาธารณสุขอำเภอ และทางโรงพยาบาลปะเหลียน ในส่วนของโรงพยาบาล ก็จะมีการดำเนินการเกี่ยวกับการบำบัดผู้ติดยา ทั้งบังคับบำบัดและสมัครใจบำบัด นอกจากนั้น ยังรับผิดชอบการทำค่ายปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ซึ่งมีทีมวิทยากร จากนักวิชาการสาธารณสุข เจ้าพนักงานสาธารณสุข และพยาบาลวิชาชีพ ได้ร่วมกันดำเนินการร่วมกับฝ่ายปกครองมาโดยตลอด
ช่วงสุดท้ายของ "ตะลอนตามอำเภอใจ" นอกจากคณะสื่อมวลชนจะได้เยี่ยมชม การปฏิบัติหน้าที่ของ "สีหราช ปะฉะดะ" สนธิกำลังปราบปรามการกระทำผิดยาเสพติด ที่บริเวณจุดตรวจสี่แยกบ้านนา อ.ปะเหลียง การสอบสวนคดีอาญา ทั้งผู้กระทำผิดยาเสพติด และผู้กระทำผิดตามกฎหมายการพนัน ห้องควบคุมผู้ต้องหาฝ่ายปกครอง แต่หากแวะเวียนผ่านมาแถว ม.2 ต.ทุ่งยาว อ.ปะเหลียน จ.ตรัง ขอแนะนำ "ร้านอาหารทำเลทอง" เป็นอีกร้านหนึ่งที่ขึ้นชื่อ ลือชา มีหลากหลายเมนูเด็ดๆ ให้เลือกรับประทาน จนถูกกล่าวขานจากคนในย่าน "ปะเหลียน" ....!!!
นวย เมืองธน